Groene apotheek
Geen pillen, maar paprika's, dat is waar het Westland voor staat. Het Westland wil de wereld voeden op een gezonde en duurzame manier.
Het Westland, De groene apotheek van de wereld
Als mensen aan tuinbouw of aan het Westland denken, gaat het al gauw over "tomaje plukke" en "vuile klauwuh" krijgen. Is ook wel een beetje zo (en daar zijn we trots op), maar men beseft zich soms niet hoe de sector oplossingen biedt voor een heel scala aan maatschappelijke problemen, waaronder het dreigende tekort aan gezonde voeding en de behoefte aan energieneutrale productiemethoden. Het vervuilende imago maakt een ommekeer en tegenwoordig wordt de Nederlandse tuinbouw juist internationaal geroemd vanwege het innoverende vermogen en de duurzame technieken. Met als resultaat: grootschalige, duurzame en gezonde voedselproductie.
Mocht u een beetje bekend zijn met de Nederlandse tuinbouw, dan heeft u vast al eens gehoord van Rob Baan, de CEO van Koppert Cress. Zijn scherpe blik zorgt af en toe weliswaar voor wat opschudding in het glazen landschap, maar hij staat voor gezondheid en geluk, en dat heeft haast. In samenwerking met onder andere tuinbouwondernemers, chefs, de politiek, artsen en leefstijlcoaches werkt hij aan het veranderen van de manier waarop we naar voeding kijken. Met als doel; Nederland de gezondste delta van de wereld maken.
Slik geen pillen, maar paprika
Rob Baan: "Een echt heel mooi initiatief, is dat van de artsen. Er is inmiddels een stichting: ‘Arts en Voeding’. Een club van 250 huisartsen, die naast medicijnen, ook voedseladvies en lifestyle advies gaan geven. De meeste ziekten waar we mee te maken hebben, zijn namelijk niet overdraagbaar (zoals griep, tyfus, lepra of mazelen), maar doen we onszelf aan (obesitas, diabetes2, hart en vaatziekten etc.). De oprichter van Arts en Voeding, Tamara de Weijer is door het Nationaal Actieplan Groenten & Fruit gevraagd om, namens de overheid en het bedrijfsleven van Groenten en Fruit, ambassadeur te worden. Tamara is naast huisarts gespecialiseerd in het terugdraaien van Diabetes2. In het programma 'Hoe word ik 100', heeft ze een patiënt die 20 jaar lang insuline gespoten heeft, binnen 6 dagen(!) van de spuit afgeholpen."
De kracht van voeding krijgt op deze manier steeds meer aandacht, zoals ook in het TV programma 'Over Gewicht'. BroccoCress had in een van deze afleveringen de hoofdrol. De aflevering is hier terug te zien en hieronder wordt verder ingegaan op de kracht van broccoli.
De kracht van broccoli
Bloemkool, koolraap, paksoi, boerenkool, radijs, spruitjes, waterkers, spruitkool en rode kool; allemaal soorten kruisbloemigen die we goed kennen. Toch zal dit verhaal je wellicht anders naar kruisbloemigen laten kijken.
Rob Baan: “Kruisbloemigen zijn een van de oudste soorten groenten op deze wereld die oorspronkelijk te vinden waren tussen de Eufraat en de Tigris, en in Georgië, Armenië, Iran, Irak en Turkije. Wist je dat radijs zelfs staat afgebeeld op een fresco in Pompeï? Door de tijd heen zijn deze kruisbloemigen in veel landen terechtgekomen en uitgegroeid tot de gekste vormen die overal in een andere hoedanigheid gegeten worden. In Nederland koken we broccoli vaak, maar in Amerika zie je broccoli terug als een dikke stengel met een klein kroontje, net zoals een asperge. Daar worden de broccoli planten namelijk heel dicht tegen elkaar aan geplant, waardoor de broccoli omhoog groeit, richting de zon en dus een andere vorm krijgt dan we in Europa gewend zijn.
Er wordt al eeuwenlang beweerd dat broccoli heel gezond is. Als je een doorvoed lichaam hebt, zal je het verschil misschien niet fysiek merken, maar topsporters of zieke mensen kunnen deze signalen duidelijk oppikken. Ze zijn namelijk gewend goed naar hun lichaam te luisteren. Deze signalen zijn nog niet meetbaar, maar in de Westerse wereld geloven we vaak pas iets zodra we het kunnen aantonen. Dan pas is het écht.” Het probleem met het meten van inhoudsstoffen is dat je je dan gelijk begeeft op het gebied van farmacie. Dan wordt al snel de link gelegd naar voeding als medicijn en dat is een moeilijke wereld. Gezondheid is immers geclaimd door de farmacie en niet door de groente industrie. Het is tijd om daar vraagtekens bij te zetten.
Paul Talalay, Onderzoek naar glucosinolaten
We maken een klein sprongetje naar het bijzondere verhaal van Paul Talalay, geboren als jongste zoon van een Joods gezin dat in 1940 moest vluchten van Berlijn naar de Verenigde Staten. Talalay verdiepte zich daar in biologie en zijn hele carrière draaide om onderzoek naar de effecten van kruisbloemigen op de menselijke gezondheid. Naast vele andere titels en prijzen, werd Talalay de voorzitter van de afdeling Farmacologie van de JHU School of Medicine, een van Amerika’s meest geprezen gezondheidsuniversiteiten. Zodoende hebben zijn onderzoeken wereldwijde aandacht gekregen. Zo veel zelfs, dat de Johns Hopkins School of Medicine de kans kreeg om na de val van de Berlijnse muur onderzoek te doen naar de gezondheidsverschillen tussen de West- en Oost-Duitsers.
Rob: “Nog nooit was er op zo’n grote schaal onderzoek gedaan naar twee compleet gescheiden bevolkingsgroepen. De aanname in dit onderzoek was dat West-Duitsers gezonder waren, omdat de welvaart daar hoger was. Wat bleek? Juist in Oost-Duitsland kwam er aanzienlijk minder kanker voor. Men ging op zoek naar verklaringen en keek naar het consumptiepatroon. Oost-Duitsers aten grote hoeveelheden kruisbloemigen en ook veel bieten, wortels, uien en weinig vlees. Paul ontdekte dat de zogenaamde glucosinolaten in koolsoorten erg bijzonder waren. Eenmaal terug in Amerika ontdekte hij dat er bepaalde soorten kruisbloemigen zijn, zoals variëteiten broccoli, die een zeer hoog glucosinolaat gehalte hebben. Als je goed op glucosinolaat kauwt, komt er een ander stofje, sulforafaan, vrij in de spijsvertering. Dit stofje was al bekend in de medicinale wereld, maar is niet in grote hoeveelheden te vinden in de natuur.
Broccoli wil ook niet, door jou gegeten worden
Rob: “Glucosinolaten kun je zien als het afweersysteem van een babyplant tegen insecten. Een volwassen plant heeft doornen of een plakkerige steel om zich te verweren tegen indringers, maar kiemplantjes zijn nog niet zo ver. De natuur heeft daarom een andere truc bedacht. Deze truc werd gedemonstreerd tijdens een tv-programma in Japan. Ze hadden een gewone broccoli naast BroccoCress op tafel gelegd, en rupsen op tafel laten lopen. Je ziet dat de rupsen de cress negeren en recht op de volwassen broccoli afgaan. Deze inhoudsstoffen zijn dus een afknapper voor de insecten, maar zijn wel heel goed voor de mens.”
Er zijn verschillende zaadveredelaars die broccoli zaden telen met hoge concentraties sulforafaan en Koppert Cress heeft zelfs het kwekersrecht op een eigen lijn broccoli met een zeer hoge weerstand. Rob: “Als je deze lijn broccoli zou laten uitgroeien tot volwassen broccoliplanten, dan zouden deze er niet mooi uit zien, maar het kiemplantje is heel erg gezond. Zorg wel dat als je groenten kookt, je het kookvocht gebruikt of er een soep van maakt. De glucosinolaten komen bij het koken namelijk in het water terecht en je wilt ze niet kwijtraken bij het afgieten.”
Meten, is weten
Door Paul Talalay en zijn collega's, waaronder vermaard broccoli onderzoeker Jed W. Fahey, weten we dat sulforafaan alleen in het zaadje van een plant zit en dat de plant zelf geen glucosinolaten aanmaakt. Alles moet dus uit het zaadje komen. De kiemplantjes zijn daarmee eigenlijk kleine geconcentreerde bommetjes aan glucosinolaat wat zich door de plant verspreidt naarmate deze groter wordt. De onderzoekers ontdekten dat het menselijk lichaam de sulforafaan in de vorm van een zaadje niet goed kon opnemen, dus daar had je weinig aan. Via een kiemplantje is het wél mogelijk.
De effecten van sulforafaan zijn inmiddels ruimschoots onderzocht op een verscheidenheid van soorten kanker en andere ziekten en ontstekingen. Dat is ook terug te zien op PubMed, een online database van medische publicaties waar al meer dan 20,000 zoekresultaten te vinden zijn op het woord ‘broccoli’ alleen. Ondanks de vele studies blijft de reguliere wetenschap, ook in de Verenigde Staten, sceptisch over de uitkomsten. "Onderzoek naar nutriënten staat nog in de kinderschoenen’’, vindt Fahey. "In de overvoede landen van de wereld is het beter om kleine hoeveelheden van minimaal verwerkte voeding te nuttigen met een hoge voedingswaarde, dan grote hoeveelheden verwerkte voeding tot je te nemen met een lage voedingswaarde.’’ De bottleneck zit nu dus vooral in het feit dat, hoewel de hoeveelheid sulforafaan in een kiemplantje precies te meten is met speciale meetapparatuur, het een uitdaging blijft om de concrete effecten van sulforafaan op het menselijk lichaam te bepalen. We steken als homo sapiens biologisch gezien immers erg ingewikkeld in elkaar en dat is tot dusver niet na te bootsen op een petrischaaltje.
Al met al lijkt broccoli op het eerste gezicht misschien heel gewoontjes, maar achter dat alledaagse masker schuilt een uiterst betekenisvol product in de ontwikkeling van de Groene Apotheek.
